نگرانی‌ها اینترنتی «جوان»؛ فضای مجازی ما ول است و نیاز به دیپلماسی سایبری داریم| استارلیک هم خیلی گران است هم بدون فیلتر نیست!

رویداد ۲۴| روزنامه اصولگرای جوان در شماره امروز خود با یک پژوهشگر فضای مجازی درباره رواج استارلینک، کنترل فضای مجازی در این صورت و ... پرداخته است.

اهم مطالب مطرح شده در این مصاحبه به شرح زیر است:

* از جنبه فنی چیزی به نام اینترنت ماهواره‌ای اصلاً غیرممکن نیست و از چندین سال پیش می‌توانست اجرا شود.

*استارلینک همین حالا نیز در کشورمان فعال شده و گره‌هایی داریم که متصل هستند. فعلاً در نسل‌های اولیه، کاربران باید از طریق سخت‌افزار‌های مشخصی به استارلینک وصل شوند، اما محتمل است که در آینده به دلیل پیشرفت تکنولوژی و بهینه‌سازی زیرساخت‌های فنی سمت کاربران، استارلینک با روش‌های ساده‌تری، اینترنت را به کاربران ارائه کند. البته دیشی که در حال حاضر در استارلینک مورد استفاده است، به بزرگی ذهنیتی که مردم از دیش ماهواره تلویزیونی دارند نیست و کوچک‌تر است و کل تجهیزات در مقیاس یک کیف دستی کوچک است.

*دستگاه‌های نسل جدید استارلینک به قیمت فعلی دلار از ۶۰ میلیون تومان به بالا قیمت دارند. قاعدتاً با این قیمت، در حال حاضر صرفاً یک قشر خاص به سمت تهیه استارلینک می‌روند، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که هر چیزی که در حوزه تکنولوژی‌های سایبری ارائه می‌شود، ابتدا با هزینه بیشتری عرضه می‌شود و بعداً که تقاضا بالا می‌رود، آرام آرام قیمت تجهیزات کاهش می‌یابد، اما برای کاربران ایرانی از آنجایی که ما تدریجاً با کاهش ارزش پول ملی مواجه هستیم که مردم با عنوان «گران شدن دلار» از آن یاد می‌کنند و همچنین اینکه تجهیزات استارلینک وارداتی و محاسبه قیمت آن بر حسب دلار است، بنابراین نهایتاً کاهش قیمت دلاری تجهیزات با کاهش ارزش ریال، توازنی ایجاد می‌کند که قیمت تجهیزات را بالا نگه می‌دارد، مگر آنکه سیاست‌های حکمرانی فضای سایبر امریکا چنین شود که برای کمک به نقض حکمرانی ایران در این عرصه، قیمت تجهیزات را به میزان چشمگیری کاهش دهد. ضمناً در نظر داشته باشید که به غیر از هزینه اولیه‌ای که برای تجهیزات سخت‌افزاری پرداخت می‌شود، هزینه ماهانه برای دریافت اشتراک اکانت نیز باید پرداخت گردد که ماهی چند میلیون تومان است.

* تا امروز تنها کشوری که هنوز بر فضای سایبر خود، مدیریت و تسلط ندارد ایران است! یعنی تمام کشورها، سطوح مختلف زیرساخت و قانونی لازم برای مدیریت فضای سایبر خود را اجرا کرده‌اند، اما کشور ما در این زمینه با جعلیات موهوم و عجیب و غیرعلمی زیادی مواجه است که افکار عمومی را به انحراف کشانده! مانند اینکه ایجاد شبکه ملی اطلاعات، اینترنت کشور را قطع می‌کند و دسترسی به منابع جهانی از بین می‌رود؛ یا اینکه کنترل اینترنت را هیچ کشوری ندارد و اینترنت همه کشور‌ها کاملاً آزاد است و فقط در ایران و کره شمالی چنین چیزی اتفاق می‌افتد. به‌عنوان پژوهشگر این حوزه عرض می‌کنم که این جعلیات همانقدر عجیب است که به شما بگویند هیچ کشوری مرز‌های جغرافیایی خود را کنترل نمی‌کند و فقط ایران است که مرزبانی ایجاد کرده‌است.

*اگر عبارت The Internet of Trust را به همراه نام Macron (رئیس‌جمهور فرانسه) جست‌وجو کنید، ویدئویی از مکرون می‌بینید که در «اجلاس اینترنت مطمئن» در حال سخنرانی است و می‌گوید «امروز دنیا یک اینترنت کالیفرنیایی دارد و یک اینترنت پکنی و ما هیچ کدامش را نمی‌خواهیم! ما باید الگوی اینترنت مناسب خودمان را ایجاد کنیم». این در حالی است که فرانسه یک کشور لیبرال و کاملاً همسو با امریکا است، اما نگران آثار منفی الگوی محتوایی اینترنت امریکایی است و لازم به ذکر است این نوع ادبیاتی که مسئولان دنیا در حوزه حکمرانی سایبری دارند، حتی سر سوزنی از آن در کشور ما وجود ندارد و بیان اینگونه حرف‌ها بسیار بد و مغایر با آزادی‌های عمومی است! اشتباه بزرگی است که دقیقاً به علت عدم کنترل فضای سایبر و القای مطالب کاملاً غلط و غیرعلمی به جامعه و حتی مسئولان رخ داده است.

*برای آنکه امریکا بتواند به افکار ملت‌هایی که دولت‌شان دارای حکمرانی فضای سایبر هستند، به‌طور مستقیم دسترسی یابد، از سال‌ها پیش صحبت از اینترنت فراسرزمینی کرد که هم‌اکنون اولین نسخه موفق آن، همین پروژه استارلینک است. یعنی نهایتاً منازعه سر حکمرانی بر شناخت ملت‌ها است که از طریق ایجاد زیرساخت تکنولوژی امکان‌پذیر می‌شود.

*راهکاری که تمام کشور‌ها انجام می‌دهند، از کویت و ترکیه در همسایگی ایران گرفته تا سایر کشور‌های دنیا، استفاده از سایبر دیپلماسی است؛ مفهومی که بعید می‌دانم در ذهن مسئولان ما وجود داشته باشد و وزارت امور خارجه برای این امر، اداره یا... تأسیس کرده باشد. عموم کشور‌هایی که تعاملات بین‌المللی در عرصه سایبر دارند، به دیپلماسی سایبری توجه دارند که در این تعاملات با کشور‌های مبدأ سرویس‌ها یا با خود شرکت‌های ارائه خدمات سایبری ارتباط می‌گیرند و پس از توافق بر سر شرایطشان و عقد قرارداد فی‌مابین، آن سرویس در کشور متقاضی در راستای قوانین کشور میزبان شروع به فعالیت می‌کند. در این راستا، شرکتی که قرار است تکنولوژی خود را ارائه کند، تضمین‌های حقوقی و مالی مختلفی به کشور میزبان ارائه می‌کند که به‌عنوان ضمانت اجرایی قرارداد است. اینکه می‌بینید فرانسه می‌تواند پاول دورف را دستگیر کند و گروه‌های حقوق بشری به آن برچسب نقض آزادی بیان نمی‌زنند، بابت وجود چنین ساز و کار‌هایی است.

* قطعاً تعامل قانونی با ایران را می‌پذیرند، چون هرگز نمی‌خواهند کاربران ایرانی را از دست بدهند. کاربران ایرانی همیشه به دلایل متعدد جزو مهم‌ترین جامعه هدف شرکت‌های ارائه خدمات سایبری بوده و هستند، بنابراین راه اصلی این است که سایبر دیپلماسی بالاخره در وزارت امور خارجه فعال شود.

*اولاً استفاده از استارلینک از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست و هزینه‌های آن خیلی بالا است. دوم اینکه درباره فیلترینگ نیز یک باور غلط در جامعه رواج پیدا کرده که من، مردم را مقصر اصلی آن نمی‌دانم و مقصر اصلی، مسئولان ذی‌ربط هستند. آن باور غلط این است که هیچ کشوری در دنیا، هیچ کنترلی بر فضای سایبر خود ندارد و فقط ایران و کره شمالی این کار را انجام می‌دهند. این در حالی است که تنها کشوری که هیچ کنترلی روی فضای سایبر خود ندارد ایران است، اینقدر که تعبیر «فضای مجازی وِل» در نسبت با این ولنگاری از سال ۱۴۰۰ مصطلح شده‌است! اینکه شما اصلاً کنترل محتوا نکنید و نهایتاً اگر تخلفی شکل گرفت و به مسائل امنیت ملی منجر شد، آن موقع سرویس‌ها را مسدود کنید یا حتی نظیر آبان ۱۳۹۸، برای چندین روز کل اینترنت را قطع کنید، نشان می‌دهد عملاً کنترلی در ایران نسبت به فضای سایبر وجود ندارد، وگرنه باید روش‌های بسیار بهینه‌تر و منعطف‌تر مورد استفاده قرار می‌گرفت.

*اصل قضیه‌ای که ممکن است بعضی‌ها را به این نتیجه برساند که بیش از ۱۰۰ میلیون هزینه کنند تا از اینترنت ماهواره استارلینک استفاده کنند، تصور غلط «اینترنت آزاد و بدون فیلتر» است. اینترنت استارلینک بدون فیلتر نیست! بلکه صرفاً ارزشگذاری محتوایی آن‌ها با ما متفاوت است. یعنی چیز‌هایی که ممکن است از جنبه‌های متفاوت اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی از نظر ما منع داشته باشد، به نحو دیگری برای امریکا و هر کشور دیگری وجود دارد.